Co to są odsetki ?

Kodeks cywilny nie określa pojęcia odsetek. Zatem wszelkiego rodzaju definicje w tym zakresie są jedynie wolną interpretacją znaczenia prawnego powyższego zagadnienia. Przez odsetki trzeba rozumieć wynagrodzenie za korzystanie z cudzych pieniędzy (pożyczka na procent) bądź własnych (lokata bankowa), lub też innych rzeczy oznaczonych rodzajowo (czyli zamiennych rzeczy ruchomych). Odsetki zostają obliczane według pewnej stopy procentowej, czyli stosunku do wartości sumy, od której są one pobierane w stosunku do czasu użycia tej sumy. Wyróżnia się odsetki zwykłe, mające charakter kredytowy, które należy odróżnić od odsetek za opóźnienie w wykonaniu  zobowiązania pieniężnego. Zobowiązanie takie traktuje się jako quasi-odszkodowanie, odszkodowanie ryczałtowe czy też pewnego rodzaju represje cywilną. Suma odsetek zależy od wysokości stopy procentowej, wielkości długu głównego oraz czasu trwania tego długu lub okresu w którym nastąpiło opóźnienie w jego uregulowaniu. Odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu. Jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe. Wysokość odsetek ustawowych określa rozporządzenie Rady Ministrów. Rozporządzenie to może zakazać zastrzegania, jak również pobierania odsetek wyższych od tych, które określa jako maksymalne. Kodeks Cywilny nie przewiduje generalnego obowiązku płacenia odsetek z tytułu zadłużenia pieniężnego. Obowiązek ich zapłaty musi mieć podstawę swoją bądź w umowie bądź też w ustawie, jak również w orzeczeniu sądu lub decyzji innego właściwego od tych spraw organu państwa (np. izba skarbowa). Odsetki mogą wynikać również ze zwyczaju ( kodeksu zobowiązań). Roszczenie odsetkowe nie może powstać bez roszczenia o zapłatę zasadniczej sumy pieniężnej. Z tego względu świadczenie odsetkowe ma charakter akcesoryjny, a więc uboczny. Charakter uboczny jeżeli juz powstaje, to uzyskuje samoistny byt prawny, a więc nie zależy od długu głównego. Może więc trwać nawet po wygaśnięciu zobowiązania głównego. Termin płatności odsetek, podobnie jak ich wysokość, jest określany przez źródło z którego pochodzi prawo ich pobierania. W braku odmiennego zastrzeżenia co do terminu płatności odsetek są one płatne co roku z dołu, a jeżeli termin płatności sumy pieniężnej jest krótszy niż rok – jednocześnie z zapłatą tej sumy (art.360 kc). Zastosowanie tego przepisu odnosi się tylko do odsetek zwykłych, a więc odsetek za używanie obcych pieniędzy. Należność z tytułu odsetek jako należność okresowa (periodyczna) przedawnia się z upływem trzech lat. Nadmierne odsetki (lichwa) z tytułu np. umów kredytowych są sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Artykuł 58 p2 i 3 kc przewiduje sankcje nieważności dla tego rodzaju czynności prawnej, która powoduje przyznawanie nadmiernych odsetek z tytułu zobowiązania pieniężnego. Odsetki od odsetek wolno pobierać z chwilą wytoczenia o nie powództwa. Praktyka dopuszcza także oprocentowanie rat pożyczek amortyzacyjnych udzielanych przez instytucje kredytowe, mimo że już same raty zawierają w sobie częściową spłatę długu, jak i również odsetki.

komentarz Kodeksu Cywilnego